لباسهای مردان ترکمن

الف- تن پوش ها:
1 – دُون(don) : لباس اصیل ترکمنی ردای بلندی بوده که از ابریشم دوخته می شود. و تا زیرزانوان می رسید و «دُون» نام دارد. دون بنابه رنگ و نوع بافت بر دو نوع است. اگر از ابریشم کاملا قرمز رنگ دوخته می شود. «قیزیل دُون» یا «قیرمیز دُون» و اگر از ابریشمی دوخته می شد که رنگ آن متمایل به زرد بوده و بافت پارچه آن یکنواخت نمی شد. در واقع رنگارنگ و راه راه باشد، «قارمادُون»(Garmadon) نام دارد. این لباس بدون یقه برگردان، با آستین های راسته (بدون زیربغلی) که بجای آن در انتهای آستین و بالا تنه (دو نخ تافته سیاه و سفید یا تیره و روشن) وجود دارد که به زیبایی این لباس می افزود. بر کمردُون، کمربندی از شال (گاه آراسته به نقره) می بستند که به آن قوشاق(Ghushagh) و یا «تورمه شال» (Torme shal) می گویند. دو ور(دو راسته ی) دون برروی هم قرار می گیرد و با بندینک و گاه با کمربندی چرمی و پهن نگاه داشته می شود.

2- چأکمن: (chakmen): بالا پوشی است بلندتر از کتهای کنونی که از کُرک شتر تهیه می شود. چأکمن تهیه شده از کرک ظریف و مرغوب را «اینچه چأکمن» و چأکمنی که از کُرک زبر تهیه می شود یوغین چأکمن می نامند.

3- اوچمک یا سیلکمه: (ochmak):همان پوستین که در هوای سرد استفاده می گردد و بنابه نوع پوستی که از آن تهیه می شود، انواع مختلف دارد. و همانگونه که ذکر گردید از پوست بره ی قره کول (5-6ماهه) و پوست گوسفند که به رنگ زرد در می آورند،تهیه می گردد.
پوستین را از پوست گوسفند، پوست بره، آستین تنگ و دراز و دامنش تازیر زانو می رسد. در جلو پوستین دکمه و یاقلاب نیست ناچارا وقتی که می پوشند با دو دست جلوی دامنش را می گیرند. تا از هم باز نشود. اگر آن را از پوست بره بدوزند «سلیکمه اوچمک» می نامند. پوستین دوزی به عهدة مردان است و زنان نیز همکاری می کنند.ابتدا برای دوختن هر پوستین، باید پنچ، شش پوست گوسفند یا هفت،هشت پوست. بره را تهیه می کنند. بعد از پوست کندن حیوان روی پوست آرد جو و نمک و دوغ می ریزند. شش هفت روز در آفتاب می ماند. و وقتی پوست خشک شد با خشت و آجر می مالند. و وقتی که آنرا تکان دادند. کمی پوست انار ساییده شده و رنگ قرمز به رویش می ریزند و آب می پاشند و بعد از یک روز پوست را با دست می مالند تا نرم شود و بعد از برش می دوزند.

4- کوینک (kognek)
پیراهنی ساده و فاقد یقه بوده و با یقه ی کوتاه و مدور و بدون دگمه، با آستین هایی بلند که به جای دگمه، بندهایی در آن به کار می رفت. پیراهن دیگری نیز دوخته می شد که آن هم ساده منتها دارای یقه ی کج یا کناری بود. این یقه با سوزن دوزی های مفصلی زینت داده می شد و سر آستین نیز گلدوزی می شد.

ب- جولبار = جولبار همان شلوار مردانه عبارت از تنبان گشادی که رشته ای پنبه ای لیفه ای آن را تشکیل می داد و سر آن گاه با « هوتاز» (hotaz) یا منگوله می آراستند.

ج – کلاه ها:
1 – تلپک (telpek) کلاه پوستی با پشم های نسبتاً بلند که انواع گوناگون داشت که عبارتنداز: 1- دو مه تلپک. 2- بوخار تلپک. 3- شپیرما تلپک
2- بوریک (Borik) یا عرقچین که غالباً با نقوش گوناگون سوزن دوزی می شد و در برخی لهجه ها تاخیا (Tahga) یا تایخه (Taga) خوانده می شد.

د- کفش
1 – چکمه (Gekme): اصلی ترین پا پوش مردان، چکمه های بلند چرمی بانوک برگردان بود و در ترکمنی نیز ادیک نام داشت.
چاریق (Gargk):نوعی پا پوش که چوپانان از پوست گاو تهیه می کردند که مخصوص استفاده در صحرا و خاک نرم است.دولاق (Dolak): قبل از پوشیدن چارق، پارچه ای دستباف دور پاتاساق می پیچیدند که حکم محافظ و یا جوراب را داشت و دولاق نامیده می شد.

2- چپک (Gepek) یا یلکن (Yelken) پاپوش تابستانی بود که از پوست شتر تهیه می شود و شبیه سرپایی های امروزین سبک و راحت می باشد.

زیور آلات و آرایش لباس های مردانه به تنوع و تعدد زیور زنان نبود و تنها منحصر به آرایش کمربند و کناره های «دون» و نیز سوزن دوزی «بوروک» بود.